Ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου, το μέγεθος του όγκου, την ύπαρξη διηθημένων λεμφαδένων τοπικά ή την ύπαρξη απομακρυσμένων μεταστάσεων, αποφασίζεται η θεραπευτική διαδικασία.
Ανάλογα με τον ιστολογικό τύπο και το μέγεθος του όγκου, μπορεί να δοθεί στην ασθενή η δυνατότητα για μια επέμβαση διατήρησης του στήθους της με καλό αισθητικό αποτέλεσμα. Αυτού του είδους οι επεμβάσεις ονομάζονται ογκοπλαστικές. Σε χώρες που οι ασθενείς προσέρχονται τακτικά για προληπτικό έλεγχο η ένδειξη μαστεκτομής δεν ξεπερνά το 15% των περιπτώσεων. Είναι πάντως σημαντικό η ασθενής να ενημερώνεται λεπτομερώς από τους ειδικούς και να λαμβάνει ενεργά μέρος στις αποφάσεις για τον τρόπο αντιμετώπισης της νόσου (shared decision).
Υπάρχουν δύο ειδών μαστεκτομές, η απλή και η τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή. Το είδος του χειρουργείου εξαρτάται από το μέγεθος του όγκου και από την διήθηση και τις πιθανές μεταστάσεις του.
Ένα από τα πρώτα ερωτήματα των ασθενών είναι πότε χρειάζεται μαστεκτομή. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι η μαστεκτομή μπορεί κατά κανόνα να αποφευχθεί στο 60%-70% των περιπτώσεων. Η πρόωρη διάγνωση είναι αυτή που ακυρώνει την πιθανότητα για μαστεκτομή καθώς υπάρχει η τεταρτεκτομή και οι ογκοπλαστικές τεχνικές, που διασφαλίζουν την αφαίρεση του όγκου χωρίς την ανάγκη της μαστεκτομής. Η ένδειξη για μαστεκτομή ή επέμβαση διατήρησης του μαστού πρέπει να συζητηθούν με το χειρουργό και η ασθενής να ενημερωθεί πλήρως για όλες τις άλλες δυνατές επιλογές.
Σε περίπτωση διηθητικού καρκίνου πρέπει να γίνεται χειρουργικός λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης. Σκοπός του καθαρισμού αυτού είναι η σταδιοποίηση της νόσου, ο καθορισμός της περαιτέρω θεραπείας και η πρόληψη τοπικών υποτροπών στους μασχαλιαίους λεμφαδένες. Επειδή ο χειρουργικός καθαρισμός της μασχάλης συνοδεύεται σε κάποιες περιπτώσεις από νοσηρότητα του αντίστοιχου άνω άκρου, πολλοί χειρουργοί προτιμούν να κάνουν εξέταση του λεμφαδένα φρουρού δηλαδή του πρώτου λεμφαδένα στον οποίο θα πήγαιναν ή στον οποίο πήγαν τα καρκινικά κύτταρα και εάν ο λεμφαδένας αυτός είναι θετικός να προχωρούν σε λεμφαδενικό καθαρισμό μασχάλης. Η εξέταση γίνεται μετά από τοπική έγχυση ραδιοϊσοτόπων και χρωστικής μελάνης. Λεμφαδένα φρουρό ανιχνεύουμε μόνο σε περιπτώσεις μικρού μεγέθους όγκου.
Όπως όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις έτσι και οι επεμβάσεις στο μαστό μπορεί να παρουσιάσουν επιπλοκές. Μπορεί να παρουσιαστεί αιμάτωμα, συλλογή υγρού, να δημιουργηθεί κάποια φλεγμονή ή σε περίπτωση λεμφαδενικού καθαρισμού να παρουσιαστεί αργότερα λεμφοίδημα άνω άκρου. Η επισταμένη μετεγχειρητική φροντίδα είναι όπως και σε όλα τα χειρουργεία ιδιαίτερα σημαντική για τον έλεγχο και την αποφυγή των επιπλοκών.